Torres, pa lià appari Sassari a li sassaresi

Pa gintiri cuntzissioni di telesassaritv. Di Fabritziu Dettori

Torres. Mi piazi chistha Torres! Mi piazi acchì, si perdhi o vintzi, pruponi di lià sempri appari li sassaresi a Sassari. Una netzessiddai chi la genti matessi è tzirchendi e cubiendi.

Sassari è fatta di muri, di tiddria, ma fintzamenta di un sintiddu forthi d’assé. Vi vo, tandu, calchunu, un’ischuadra, una tifosseria, chi cun una miritantza cuntinua digghia cosa so e cosa erani chissi muri e chissa predda. Una pirota, una boccia, lu fuba, chi dizi “Noi semmu Sassari!” po, di siguru, purthà chissu orgogliu d’apparthinì a chistha tziddai e inzirrià li sassaresi a cunniscì e a recuperà la cultura sassaresa. E chisthu si cumprendi massimamenti candu la “cuiva” canta, olthri a Fotza Torres, cantzoni tipu Carraioru di Ruseddu o Terra mea. Inutirì dì, chi si lu loggu nosthru fini di alluziassi di luzi propia, l’identiddai di Sassari abarà a apparizassi a chissa cultura egemonica itariana e priparalli lu tumbaru. Ischumintzà a ischubià lu chi sutzidia in Carra manna cu’ li piemontesi, pa esenpiu, è interessanti a sabé chi no è soru a vidella abà cun calche bancarella o cuattru taurini. È saristhia beddu dà a li sassaresi chissi infuimmazioni chi “Farendi in Piatza”, pa fà un althru esenpiu, so passaddi tanti patrioti – e no soru li Candareri cu’ l’isthimaddi gremianti – cu’ lu cannau a coddu acchì antipiemuntesi.

Li carreri nosthri, li mura, tzi fabeddani dugna dì, ma pari chi a aischulthalli siani soru una minorantza di genti. Si debi fà a manera chi chistha genti sia lu più e chi chisthi aggiani cussentzia di lu chi è Sassari. Li sassaresi, infatti, pari chi siani interessaddi a assé sassaresi soru in manera occasionari e no ponini mancu afficcu chi la Sassari vera è la linga soia. Pa furthuna, ma appianu appianu, chisthu s’è cumprindendi e è nasciendi un cori nobu chi è tzirchendi d’aggiumpà chissa indentiddai linghisthigga propia. Semmu suffrendi, parò, di chiss’ischora puriticizadda e ideorigicamenti anti sardha. Ma la viriddai dubimmu dilla tutta! Li di la Sassari nosthra puru ani fattu a manera chi lu sassaresu, chi pudia dibintà la bandera più raprisentatiba di chistha tziddai, fussia, inveci, cunsidaraddu una bruttura. A propositu di chistha rasgioni pensu a Enrico Costa chi abia daddu la sintentzia i’ l’obara soia, Sassari: «Ha tutt’altro che la delicatezza degli accenti tonici! Provatevi a far pronunciare ad un galantuomo le parole [sassaresi], poi vedrete che delicata pronunzia! Un krumiro vi parlerebbe con più dolcezza». Un “cuntributu mannu” chi ancora abà è fendi ischibiddà lu sassaresu a li sassaresi matessi. A doru mannu li rasgioni di chissu Costa s’intendini ancora da manni e minori. La genti timmi e n’à fintzamenta l’isthrimmintu di fabiddà la linga di li babbi. Lu crittiggu, antzi lu stigma, cumenti lu ciama calche linghistha, di chistha sasserofobia à, guasi di lu tuttu, fattu murì lu sassaresu che linga di cumunicazioni normari. Ciambà chistha mentariddai è diffitziri, ma dubimmu ciamballa ischumintzendi da li criadduri. Calche ‘schora di la tziddai dazi uffitziariddai a lu sassaresu dendiri leggittimazioni, e è chisthu lu chi voni li sassaresi. L’ischora di Santu Giuseppi, pa esenpiu, pa dimusthrà a li pitzinni l’impurthantzia di chistha linga, s’è fatta bilingue cun più di tzentu carthelli, infuimmatibi e di sigurezia, ivulthaddi e appiccaddi da li pitzinni e da li famirii d’eddi. Ma chisthu no abbastha!

Ca vuruntai ani li sassaresi pa lu sassaresu, olthri a ischribì puisii? Vi vo poggu. Primma di tuttu la prioriddai: fabiddà lu sassaresu in famiria. Bastha un aizu d’impegnu e si unu vi credi vi ridesci. Tandu, punì lu sassaresu in foimma biringue i’ lu chi femmu in itarianu, esenpiu: mandà una lettara, una comunicazioni, un’autocerthificazioni a cassisia enti, ischribì a un amiggu. Pigliemmu curaggiu e ischumpassemmu la varghogna e “lu crittiggu”, puru candu tzi dizini chi fabiddemmu cu’ “la ciogga in bocca”, o chi “no s’ischribi digussì”. Ammintemmuzi di lu chi tzi dizi lu dicciu: Lu barriu s’accontza in camminu. No è più pussibiri aisittà, o deregà a l’althri di fallu. No è più pussibiri, nemmancu chi manifesthazioni dedicaddi a lu sassaresu si fotziani in itarianu!

Pa no tiralla a la longa: mi piazi candu la tifoseria, ipezia chissa di la cuiva, ipreca in sassaresu, acchì chisthu po assé un inzerriu a un iviruppu normari di la linga nosthra. Di fattu, chisthi passoni so lu frairi attibu a guardhia di lu sassaresu. A difindillu sempri di più! Fotza, e gratzie, Torres!

Fabritziu Dettori
(Li fotu di l’isthadiu e di l’ischritta so di Marianu Dettori)

Articoli Correlati

Lascia un commento

Il tuo indirizzo email non sarà pubblicato. I campi obbligatori sono contrassegnati *

Pulsante per tornare all'inizio